Ảnh hưởng của việc nuôi tôm mùa mưa và cách phương pháp hạn chế rủi ro
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích cho bà con những trận mưa lớn trong mùa mưa có ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến sản lượng tôm như thế nào. Các ảnh hưởng này có tác động nhau như thế nào, tác hại về sức khỏe của tôm là gì và bà con có thể làm gì để hạn chế thiệt hại cho đàn tôm nuôi của mình trong mùa mưa.
Ảnh hưởng của việc nuôi tôm mùa mưa đối với việc nuôi tôm thẻ chân trắng
Mưa thường có nhiệt độ thấp hơn môi trường từ 5 đến 6 độ C, nhưng nó có thể thấp hơn nhiều nếu nó kết hợp với hệ thống áp suất thấp lớn. Đây là kết quả của sự hòa tan carbon dioxide (CO2), mưa thực sự là một dung dịch axit cacbonic yếu với độ pH từ 6,2 đến 6,4 (ở các khu vực phi công nghiệp). Hai yếu tố vật lý này có xu hướng làm giảm nhiệt độ và độ pH của ao nuôi tôm. Ngoài ra, do sự pha loãng, độ mặn và độ cứng cũng giảm do nồng độ ion trong dung dịch giảm.
Những thay đổi vật lý khác liên quan trực tiếp đến mưa đối với tôm bao gồm sự gia tăng chất rắn lơ lửng do sự vận chuyển vật liệu đất từ ao nuôi, độ đục của ao cao hơn tác động tiêu cực đến sự xâm nhập của ánh sáng mặt trời và gây ra sự sụp đổ đột ngột của các quần thể quang dưỡng.
Thường bà con có thể quan sát thấy sự hình thành đường halocline trong ao do sự khác biệt về độ mặn giữa mưa và nước ao, vì nước mưa càng ít đậm đặc càng nổi trên nước ao mặn hơn.
| Yếu tố | Mùa mưa ảnh hưởng |
| Khí độc H2S, NH3 | Có thể tăng từ 2 đến 3 ngày sau khi mưa |
| Độ mặn | Giảm tùy thuộc vào từng ao |
| Độ cứng | Giảm tùy thuộc vào từng ao |
| Oxy hòa tan | Ban đầu tăng lên nhưng sau đó giảm xuống đột ngột nếu không được chạy quạt |
| Nhiệt độ | Thường giảm từ 3 đến 5 độ C |
| Độ đụt | Tăng tùy thuộc vào đất trong ao |
| pH | Giảm |
Ảnh hưởng gián tiếp của mùa mưa hay mùa nghịch đối với vuông tôm
Trong mùa mưa, hầu như luôn luôn có sự sụt giảm đột ngột (sụp tảo) các quần thể vi tảo chỉ sau (hoặc trong) các trận mưa. Điều này là do nhiều yếu tố, mặc dù các yếu tố liên quan nhiều nhất đến hiện tượng này là sự giảm độ pH, giảm nồng độ khoáng chất và chất dinh dưỡng, tăng độ đục và cuối cùng là giảm cường độ ánh sáng mặt trời.
Khi đó quần thể vi khuẩn dị dưỡng – với vai trò phân hủy chất hữu cơ – tăng lên theo cấp số nhân do sự gia tăng nguồn dinh dưỡng từ các tế bào tảo chết lắng xuống đáy ao.
Tại thời điểm này, bà con có thể quan sát thấy sự sụt giảm liên tục của mức độ oxy hòa tan trong ao. Nhu cầu oxy sinh học cao của vi khuẩn dị dưỡng và thiếu oxy sản xuất bởi các sinh vật tự dưỡng có thể dẫn đến tình trạng thiếu oxy trong thời gian rất ngắn nếu không có biện pháp khắc phục. Ngoài việc tiêu thụ oxy có sẵn, quá trình hô hấp của vi khuẩn tạo ra carbon dioxide, chất này hòa tan trong nước và sẽ làm giảm độ pH nhiều hơn.
Chuỗi sự kiện này kết thúc với điều kiện Oxy hòa tan, pH và nhiệt độ thấp tạo ra một môi trường rất bất lợi cho nuôi tôm. Đầu tiên, những điều kiện này và một lượng rất lớn chất hữu cơ là lý tưởng cho sự sinh sôi của vi khuẩn một cách dễ dàng và có thể đạt đến sự thống trị của quần thể sinh vật đơn bào.
Trong điều kiện khử và độ pH thấp, H2S cực kỳ độc hại đối với động vật giáp xác ở nồng độ mà thông thường sẽ không gây ra vấn đề gì. Hydro sunfua là chất độc do nó can thiệp vào chuỗi chuyển hóa của quá trình oxy hóa cytochrome a3 trong quá trình hô hấp hiếu khí. Ảnh hưởng chỉ giới hạn đối với H2S, vì ion HS- không thể hiện độc tính trong phạm vi sản xuất bình thường của tôm.
Ảnh hưởng của mùa mưa đối với sức khỏe tôm
Nhiệt độ ao nuôi tôm
Nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng sâu sắc đến tốc độ trao đổi chất của tất cả các sinh vật ưa nhiệt và tôm cũng không ngoại lệ. Mùa mưa có thể làm giảm nhiệt độ nước ao từ 3 đến 5 độ C, cùng với đó là lượng thức ăn cung cấp cho tôm phải giảm để tránh việc bị sốc của tôm.
Bên cạnh đó, do mật độ nước mưa tương đối thấp, một lớp nước ngọt lạnh sẽ có xu hướng hình thành dưới lớp nước dày nhất và ấm nhất của ao. Ảnh hưởng của sự phân tầng nước trong ao này với các lớp nước lạnh sâu hơn sẽ làm chậm quá trình làm nóng nước bằng ánh nắng mặt trời. Điều quan trọng là phải loại bỏ lớp nước lạnh và trong lành hơn này hoặc ít nhất là làm đồng nhất nước ao thông qua một số can thiệp cơ học để giảm thiểu mức độ và tốc độ thay đổi nhiệt độ.
Ngoài việc giảm ăn, các điều kiện phân tầng nhiệt này sẽ làm cho tôm di chuyển đến các khu vực ao nuôi có nhiệt độ và độ mặn cao hơn và có thể tránh xa tiếng mưa trên mặt ao. Một hậu quả là mật độ tôm tăng lên đáng kể ở một số khu vực ao sâu hơn, nơi nồng độ oxy hòa tan là thấp nhất và nồng độ H2S là cao nhất trong toàn bộ ao.
Nếu khẩu phần thức ăn bình thường tiếp tục được áp dụng, sự phân hủy vi khuẩn của thức ăn thừa sẽ làm tình hình trầm trọng hơn do sự suy giảm pH.
Tính axit (pH) trong ao nuôi tôm mùa mưa
Các ao nuôi tôm thường có giá trị từ 7,5 đến 8,5, và sự sụt giảm từ 0,3 đến 1,5 có thể xảy ra khi mưa. Các quần thể thực vật phù du trong ao chết đột ngột rất thường xuyên, mặc dù điều quan trọng cần lưu ý là độ mặn giảm không kéo theo vấn đề tương tự và trên thực tế, vi khuẩn lam chiếm ưu thế trong điều kiện độ mặn thấp.
Những xác chết thực vật phù du khổng lồ này cung cấp một lượng lớn đường đơn cho hệ sinh thái ao nuôi khi quá trình tự phân hủy phá vỡ thành tế bào và giải phóng tế bào chất vào nước. Trong vòng vài giờ thường có sự gia tăng theo cấp số nhân của vi khuẩn dị dưỡng bắt đầu đồng hóa đường.
Vì vậy, trong một thời gian ngắn, sự phá vỡ độ pH do mưa gây ra có thể dẫn đến một tình huống nghiêm trọng là độ pH sẽ tiếp tục giảm xuống cho đến khi các quần thể thực vật phù du được phục hồi.
Oxy hòa tan trong ao
Mức oxy hòa tan là yếu tố quan trọng nhất trong nuôi tôm. Mặc dù nhiệt độ nước ao giảm và độ mặn do mưa làm tăng khả năng hấp thụ oxy của nước ao, nhưng việc thiếu quang hợp sẽ là yếu tố quyết định nồng độ Oxy hòa tan trong ao.
Điều này, kết hợp với sự gia tăng nhu cầu oxy sinh học của vi khuẩn dị dưỡng và trong trường hợp không có sục khí bổ sung, có thể làm giảm Oxy hòa tan trong nước xuống mức nguy hiểm trong vòng chưa đầy nửa giờ. Và nồng độ Oxy hòa tan thấp có thể làm tăng quá trình khử sunfat thành sunfit, cuối cùng dẫn đến việc tạo ra H2S độc hại.
Độ mặn và độ cứng của nước ao
Cả độ mặn và độ cứng đều có thể nói là nồng độ ion hòa tan, vì vậy nếu lượng nước ao tăng lên thì nồng độ của tất cả các ion sẽ giảm.
Giai đoạn sau lột xác của tôm liên quan đến việc hấp thụ tích cực các ion canxi và magiê từ môi trường để làm cứng vỏ, quá trình này không thể tiến hành nếu không có các ion này. Do đó, tỷ lệ ăn thịt đồng loại và tỷ lệ tử vong liên quan đến các bệnh nhiễm trùng thứ cấp do mầm bệnh cơ hội gây ra sẽ tăng lên đáng kể. Những con tôm chết này thường không được nhận thấy cho đến vài tuần sau sự kiện mưa, điều này càng làm tình hình phức tạp hơn.
Ảnh hưởng của gió trong mùa mưa đối với ao tôm
Khi mưa kèm theo gió lớn sẽ tác động làm xói mòn các sườn đê làm tăng độ đục của nước ao và giảm sự xâm nhập của ánh sáng mặt trời, góp phần đáng kể vào việc chết thực vật phù du tiềm ẩn và tất cả các vấn đề liên quan đến việc không có quần thể vi tảo khỏe mạnh trong ao.
Các biện pháp để giảm thiểu tác động của mưa lớn đối với ao nuôi tôm
Các biện pháp trước khi trận mưa diễn ra:
- Làm sạch và mở rộng các kênh thoát nước. Trong một số trường hợp, có thể phải lắp đặt một trạm bơm ở một đầu kênh để xả nước mưa một cách cơ học khi mực nước sông vượt quá mức tiêu thoát.
- Rải vôi canxi cacbonat xung quanh ao nuôi. Khi trời mưa, canxi cacbonat hòa tan và thẩm thấu xuống ao, giúp duy trì độ pH và độ cứng của ao.
- Sửa chữa và làm chặt các mái dốc, bảo vệ các khu vực bị xói mòn mạnh nhất bằng các bao cát chứa đầy thức ăn và bằng các thanh chắn bằng thân cây mía chặt nhỏ.
- Đảm bảo rằng tất cả các cửa thoát nước của ao đều cho phép thoát nước bề mặt. Các ống PVC được chôn theo chiều ngang trong giá thể ở độ cao của toàn ao có thể làm tăng hiệu quả của loại hệ thống thoát nước này.
- Hãy kiểm tra tất cả các thiết bị sục khí và việc lắp đặt mạng điện và bảng điều khiển. Nếu không có hệ thống sục khí cơ học được lắp đặt, chúng tôi khuyên bà con nên trang bị ít nhất một thiết bị sục khí di động để có thể di chuyển giữa các ao bằng máy kéo nhỏ.
Những phương pháp xử lý giảm thiệt hại trong ao nuôi khi xuất hiện những cơn mưa:
- Xả nước bề mặt.
- Đo Oxy hòa tan và pH liên tục, và nếu pH giảm, hãy bón vôi canxi cacbonat.
- Giảm 70% khẩu phần ăn bình thường và tiếp tục giảm theo nhiệt độ và lượng oxy hòa tan.
- Bật tất cả các máy sục khí, quạt hiện có
- Theo dõi sức khỏe của vi tảo trong ao bằng cách quan sát mẫu bằng kính hiển vi – tế bào chết vẫn có thể có màu xanh. Tế bào tảo khỏe mạnh có không bào trung tâm đầy đủ và không có sự ngăn cách giữa thành tế bào và màng. Nếu tảo chết sắp xảy ra, đôi khi có thể ngăn chặn bằng cách thay nước trong ao để giảm mật độ tế bào tảo và bằng cách nâng cao độ pH.
Sau những cơn mưa:
- Áp dụng tăng dần lượng thức ăn thủy sản trong ao khi nhiệt độ tăng lên, miễn là các giá trị pH và Oxy hòa tan có thể chấp nhận được.
- Việc xác nhận lại ước tính số lượng tôm sau khi mưa là rất quan trọng. Vì tỷ lệ chết của tôm có xu hướng kéo dài, nên việc lấy mẫu quần thể hàng ngày nên được thực hiện ít nhất một tuần sau đó.
- Bổ sung vitamin C và muối kali, natri và magie vào thức ăn thủy sản trước khi cho ăn.
- Khuyến nghị bổ sung chế phẩm sinh học, men vi sinh để ngăn chặn của các vi khuẩn không mong muốn.
- Duy trì mức sục khí cao cho đến khi có một quần thể vi tảo mới, ổn định trong ao.
kết luận
Ảnh hưởng tổng thể của lượng mưa dư thừa trong ao nuôi tôm là tôm chết ở mức độ lớn hơn hoặc thấp hơn. Sự giảm số lượng này có thể do một số nguyên nhân, chẳng hạn như thiếu oxy, nhiễm trùng thứ cấp, ăn thịt đồng loại, nhiễm độc H2S và các vấn đề khác liên quan đến quá trình lột xác không hoàn toàn. Tỷ lệ tử vong này thường xảy ra từ hai đến ba ngày sau các trận mưa.
Do đó, điều rất quan trọng là bà con nuôi tôm phải hiểu các quy trình liên quan đến mưa lớn và chuẩn bị để thực hiện các hành động thích hợp nhằm hạn chế rủi ro kinh tế đặc trưng cho lượng mưa theo mùa.
